Tüzük, bir kanunun uygulamasını göstermek ve emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak şartıyla ve Danıştay’ın incelemesinden geçirtilerek Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır. Başka bir deyişle, tüzükler, kanunların somut hayata geçirilmesinde önemli bir rol oynayan ikincil mevzuatlardır.  

1. Tüzüğün Özellikleri ve Amaçları

• Kanuna Bağlılık: Tüzükler, hiçbir zaman kanunlara aykırı olamaz. Kanunların genel hükümlerini somut durumlara uyarlar ve açıklarlar.
• Detaylılık: Kanunlar genellikle genel ilkeleri belirtirken, tüzükler bu ilkeleri daha detaylı bir şekilde açıklar ve uygulamadaki ayrıntıları düzenler.
• Danıştay Denetimi: Tüzükler, çıkarılmadan önce Danıştay’ın incelemesinden geçirilir. Bu sayede yasalara uygunluğu denetlenir ve olası hukuki sorunlar önlenir.
• Amaç: Tüzüklerin temel amacı, kanunların uygulanmasını sağlamak, hukuki belirsizlikleri gidermek ve idari işlemlerin düzenli bir şekilde yürütülmesini temin etmektir.

2. Tüzük ile Kanun Arasındaki Farklar

• Genellik ve Özellik: Kanunlar genellikle genel ilkeleri belirtirken, tüzükler bu ilkeleri özel durumlara uyarlar.
• Çıkarma Yetkisi: Kanunları çıkarabilme yetkisi yasama organına aittir, tüzükleri ise genellikle yürütme organı çıkarır.
• Değiştirme Kolaylığı: Tüzükler, kanunlara göre daha kolay değiştirilebilir.

3. Tüzüklerin Önemi

Tüzükler, hukuk sistemimizde önemli bir yere sahiptir. Çünkü:

• Hukuki Belirsizliklerin Giderilmesi: Kanunların bazı hükümleri soyut ve genel ifadelerle belirtildiği için, tüzükler bu hükümlerin somut durumlara uygulanması konusunda yol gösterir.
• İdari İşlemlerin Düzenlenmesi: Tüzükler, idari işlemlerin nasıl yapılacağını, hangi belgelerin isteneceğini ve hangi sürelerin uygulanacağını belirleyerek, idari işlemlerin daha düzenli ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar.
• Vatandaşların Haklarının Korunması: Tüzükler, vatandaşların hak ve yükümlülüklerini belirleyerek, idarenin keyfi uygulamalarına karşı bir güvence oluşturur.

4. Tüzüklerin Güncel Durumu

2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile tüzük çıkarılması kaldırılmıştır. Bu değişiklikle birlikte, tüzüklerin yerine yönetmelik adı verilen yeni bir düzenleme getirilmiştir. Ancak, daha önce çıkarılmış olan tüzükler yürürlükte kalmaya devam etmektedir.

Sonuç olarak, tüzükler, hukuk sistemimizde kanunların uygulanmasını sağlayan önemli bir araçtır. Kanunların genel ilkelerini somut durumlara uyarlar ve idari işlemlerin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlarlar. 2017 Anayasa değişikliği ile tüzüklerin yerine yönetmeliklerin gelmesiyle birlikte, tüzüklerin önemi azalmış olsa da, daha önce çıkarılmış olan tüzükler hala geçerliliğini korumaktadır.

Not: Bu makalede yer alan bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki bir konuda detaylı bilgi almak için bir avukata danışmanız önerilir.