Kanser hastalığının organ ve dokularımızı oluşturan hücrelerin, normalin üstünde ve hızlı büyümesi ile oluşan tümörler sebebiyle oluştuğunu ve iyi huylu, kötü huylu tümör olarak ikiye ayrıldığını diğer yazımızda belirtmiştik.
Bu yazımız da ise kansere neden olan etkenler hakkında, kanserin sebepleri hakkında uzmanlar tarafından verilen verilere dayanarak yapılan araştırmayı sizlere sunuyoruz.
Bilimsel ortamlarda yapılan birçok çalışma, hala kanserin kesin nedenini belirleyememiş olsa da, kansere sebep olacak birçok faktörün de olduğunu gözler önüne sermiştir. Kanserin nedenleri sayılabilecek bu faktörlerle , aslında günlük hayatta sıklıkla karşılaşmaktayız. Eğzoz dumanları, sigara, alkol, radyasyon, gerektiği gibi beslenememe ve buna benzer birçok unsur kanserin oluşumunda etki eden unsurlardır. Yaşadığımız çevre koşulları ve buna bağlı olarakta sahip olduğumuz genler, bozulmaya elverişli hücreleri de tetikleyerek kanser oluşumunda oldukça etkili rol oynamaktadır.
Doku ve organları oluşturan hücreler arasında olması gereken normal uyumun bozulması ve çevresel faktörlerle birleşmesi sonucu insan kansere yakalanmaktadır.
Kanserin nedenlerini ve neden olabilecek faktörleri kısaca açıklayalım.
Kalıtsal etkenler; Yapılan bilimsel araştırmalar, kanser hastalıklarının bütün çeşitlerinde (meme kanseri, prostat kanseri, gırtlak kanseri, beyin kanseri vs. ) %20 oranında ki kısmının, aileden geçen kalıtsal etkenler olduğunu göstermektedir. Aileden geçen kalıtsal faktörün ise %5-10 oranında ki kısmını da meme kanseri oluşturmaktadır.
Radyasyona Maruz Kalma; Gelişen teknoloji hayatımızı oldukça kolaylaştırdığı gibi, teknolojinin alt yapı hizmetini sunan araç ve gereçlerin yaydığı radyasyon kanserin nedenleri arasında gösterilmektedir. Özellikle mobil iletişim ağında kullanılan alıcı ve vericilerin yaydığı radyasyon, bilimsel araştırmalar da kanseri tetikleyecek temel sebepler arasında gösterilmektedir. İnsan vucüdunda radyasyona maruz kalan hücreler, işlevselliğini yerine getirmekte zorlanıyor ve olması gerektiğinden fazla ve hızlı büyüyerek tümörlerin oluşmasına sebep oluyor. Yine bu hücreler kan ağı ve lenfler vasıtasıyla vucüdun diğer bölgelerine dağılarak kötü huylu tümörlerin oluşmasına neden olup, insan sağlığını oldukça tehlikeye sokuyor. Kanserin sebepleri arasında gösterilen radyasyondan uzak durmak, kansere karşı alınacak en önemli önlemler arasındadır.
Virüslerin bulaşması; Kanserin sebepleri arasında virüslerin, insan bünyesine çeşitli yollarla bulaşması da araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Bu virüsler hem hayvanlar da, hemde insanlar da kansere sebep olmaktadır. Özellikle kan emici böcek türleri, virüslü hastadan emdikleri kanı diğer insanlara yine kan emmek yoluyla bulaştırmaktadır. Bu yollarla insan vucüduna giren bu virüsler, hücrelerin çalışma sistemini bozmakta ve kansere neden olabilmektedir.
Kimyasal Olaylarla karşılaşma; Çeşitli kimyasallarla temas eden insanlar da kanser hastalığına yakalanmaktadır. Bunun en yakın ve basit örneği olarak, Amerika’nın savaş sırasında Japonya’ya attığı kimyasal bombayı gösterebiliriz. Japonya’da insanlar bu kimyasal temas sonucu kansere yakalanmış ve ölmüşlerdir. Hatta bu kişilerin 2. kuşak nesillerinde bile kanser sıklıkla görülmektedir. Kanserin sebepleri arasında sigara da oldukça önemli bir yer tutar. Sigaranın içerisinde bulunan onlarca kimyasal, Kanserin sebepleri arasında ilk sıralarda gösterilmektedir.
Kanser Nedenleri: Sıkça Sorulan Sorular
Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması ve vücudun diğer bölgelerine yayılması ile karakterize kompleks bir hastalıktır. Nedenleri tam olarak anlaşılamasa da, birçok faktörün kanser riskini artırdığı bilinmektedir. İşte kanser nedenleri hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları:
Kanser Neden Olur?
Kanser, tek bir nedenden değil, birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Bu faktörler arasında genetik yatkınlık, çevresel faktörler, yaşam tarzı ve bazı virüsler sayılabilir.
Kanser Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
- Genetik Yatkınlık: Ailede kanser öyküsü olması, bazı kanser türlerine yakalanma riskini artırabilir.
- Yaşam Tarzı: Sigara içmek, aşırı alkol tüketimi, dengesiz beslenme, fiziksel aktivite eksikliği, obezite gibi faktörler kanser riskini artırır.
- Çevresel Faktörler: Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalma, radyasyon, bazı kimyasal maddelere maruz kalma, hava kirliliği gibi faktörler kanser riskini artırabilir.
- Virüsler: Bazı virüsler, örneğin HPV (human papillomavirus) ve hepatit B virüsü, bazı kanser türlerine neden olabilir.
Herhangi Bir Belirti Vermeden Kanser Oluşabilir mi?
Evet, kanser başlangıçta herhangi bir belirti vermeden gelişebilir. Ancak hastalık ilerledikçe belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu nedenle düzenli sağlık kontrolü yaptırmak çok önemlidir.
Kanser Bulaşıcı mıdır?
Hayır, kanser genellikle bulaşıcı değildir. Ancak bazı kanser türlerinde, kanser hücrelerinin bir kişiden diğerine kan veya organ nakli yoluyla geçmesi gibi çok nadir durumlar görülebilir.
Kanser Tedavisi Sonrası Nüks Eder mi?
Evet, kanser tedavisi gören kişilerde hastalığın tekrarlaması (nüks) riski vardır. Nüks etme riski, kanser türüne, evresine ve uygulanan tedaviye göre değişir.
Kanser Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kanser tedavisi, kanserin türüne, evresine ve genel sağlık durumuna göre belirlenir. Cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefli tedavi gibi farklı tedavi yöntemleri kullanılabilir.
Kanserden Korunmak İçin Ne Yapılmalı?
- Sağlıklı Beslenmek: Bol sebze ve meyve tüketmek, kırmızı et tüketimini azaltmak, işlenmiş gıdalardan kaçınmak önemlidir.
- Düzenli Egzersiz Yapmak: Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapmak, kanser riskini azaltabilir.
- Sigara İçmemek: Sigara, birçok kanser türünün en önemli risk faktörlerinden biridir.
- Güneşten Korunmak: Güneşin zararlı ışınlarından korunmak için güneş kremi kullanmak ve gölge yerlerde durmak önemlidir.
- Düzenli Sağlık Kontrolü: Belirtileri erken teşhis etmek için düzenli sağlık kontrolü yaptırmak önemlidir.
Kanser Hakkında Yanlış Bilinenler Nelerdir?
- Kanser bulaşıcıdır: Kanser genellikle bulaşıcı değildir.
- Kanser mutlaka genetiktir: Kanser, hem genetik hem de çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu oluşabilir.
- Kanser tedavisi çok zordur: Kanser tedavileri gün geçtikçe gelişmektedir ve birçok kanser türü başarıyla tedavi edilebilmektedir.
- Kanser hastaları karantinaya alınmalıdır: Kanser hastaları karantinaya alınmasına gerek yoktur.
Unutmayın: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Kanser hakkında detaylı bilgi almak için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Not: Bu metin, tıbbi bir tavsiye niteliğinde değildir. Herhangi bir sağlık sorununuz olduğunda mutlaka doktorunuza başvurunuz.
